Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

VI K 873/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z 2019-06-24

Sygnatura akt: VI K 873/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 219 roku

Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu VI Wydział Karny

w składzie

Przewodniczący: SSR Izabela Hantz – Nowak

Protokolant: sekr. sąd. Katarzyna Pawłowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Poznań – Wilda w Poznaniu ----

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5.11.2018 r., 17.06.2019r.,

sprawy H. C. , ur. (...) w L., syna L. i P. z domu G.

oskarżonego o to, że:

1.  w dniu 11 stycznia 2016 roku w L. doprowadził, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 6666,00 zł J. B., poprzez wprowadzenie go w błąd, co do zwrotu udzielonej pożyczki, z której środki pochodziły z kredytu gotówkowego
o nr (...) uzyskanego przez w/w w (...) S.A., tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.;

2.  w dniu 18 listopada 2016 roku w L. doprowadził, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 5600,00 zł J. B., poprzez wprowadzenie go w błąd, co do zwrotu udzielonej pożyczki, z której środki pochodziły z kredytu gotówkowego
o nr (...) uzyskanego przez w/w w (...) S.A., tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.;

3.  w dniu 21 lutego 2017 roku w L. doprowadził, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 15001,00 zł J. B., poprzez wprowadzenie go w błąd, co do zwrotu udzielonej pożyczki, z której środki pochodziły z kredytu gotówkowego
o nr (...)uzyskanego przez w/w w (...) S.A., tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.

I.  Oskarżonego H. C. uniewinnia od popełnienia zarzucanych mu wyżej przestępstw.

II.  Na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami postępowania obciąża Skarbu Państwa.

III.  Na podstawie § 20 w zw. z § 17 ust. 2 pkt 3 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku (Dz.U.2019.18) w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. S. kwotę 929,88 zł (dziewięćset dwadzieścia dziewięć złotych i osiemdziesiąt osiem groszy)
w tym VAT w kwocie 173,88 zł (sto siedemdziesiąt trzy złote i osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony sprawowanej z urzędu.

/-/ SSR Izabela Hantz – Nowak

UZASADNIENIE

J. B. (lat 76) jest mężem T. B. (lat 74), której bratem jest oskarżony H. C.. Około 10 lat temu J. B. przeszedł udar niedokrwienny mózgu. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 10 października 2012 roku stwierdzono, że jest on niezdolny do samodzielnej egzystencji do dnia
31 października 2013 roku. Następnie okres ten przedłużono do dnia 31 grudnia 2015 roku. Miesięcznie J. B. otrzymuje emeryturę w wysokości ok. 1 435,00 zł, a jego żona w wysokości 600,00 zł.

W 2016 roku z uwagi na trudną sytuację finansową oskarżony zwrócił się do siostry i jej męża z prośbą o zawarcie umów kredytowych, z których środki następnie zostałyby przekazane oskarżonemu. J. B. oraz T. B. zgodzili się pomóc oskarżonemu, mimo iż wiedzieli, że ma on niską emeryturę. Nie bali się, że oskarżony może ich oszukać, nie miał on też takiego zamiaru. Pomiędzy T. B., J. B. a oskarżonym relacje zawsze były bardzo dobre, pomagali sobie nawzajem.

Ostatecznie w dniu 11 stycznia 2016 roku J. B. zawarł z Bankiem (...) S.A. Oddział (...) w L. umowę o kredyt gotówkowy nr (...), na mocy, której Bank udzielił mu kredytu w wysokości 6666,00 zł. Następnie w dniu
11 listopada 2016 roku J. B. zawarł kolejną umowę o kredyt gotówkowy nr (...) z w/w Bankiem, na mocy której otrzymał środki pieniężne w wysokości 5 600,00 zł. Kolejno w dniu 21 lutego 2017 roku doszło do zawarcia umowy
o kredyt gotówkowy nr (...) z Bankiem (...) S.A. Oddział
(...) w L., na mocy której J. B. uzyskał środki pieniężne w wysokości 15001,00 zł. T. B. także zawierała dla brata umowy kredytowe.

Środki pieniężne uzyskane z zawartych umów kredytowych zostały przekazane oskarżonemu w gotówce, poza kwotą ok. 5000,00 zł, którą oskarżony przekazał swojej siostrze. Po zawarciu umów kredytowych przez J. B. oskarżony regularnie co miesiąc przez około rok przyjeżdżał do siostry oraz jej męża i zostawiał pieniądze na spłatę rat kredytów. Po tym czasie wpadł w kłopoty (w okresie od 30 października 2017 roku odbywał m.in. karę pozbawienia wolności) i zaprzestał dokonywania wpłat.

Z uwagi na trudną sytuację finansową J. B. oraz T. B. nie dokonywali spłat rat kredytów. Z tego powodu Bank w dniu 25 września 2017 roku wypowiedział umowę nr (...) z dnia 18 listopada 2016 roku (saldo zadłużenia 5751,71 zł), odnośnie tego kredyty zanotowano wpłatę łącznie na kwotę 855,68 zł. W tym samym dniu Bank wypowiedział umowę nr (...) z dnia
11 stycznia 2016 roku (saldo zadłużenia 4937,92 zł), tu spłacono kwotę łącznie 1532,01 zł. Umowa nr (...) z dnia 21 lutego 2017 roku została wypowiedziana natomiast w dniu 20 października 2017 roku (saldo zadłużenia 15 894,32 zł), spłacono 3380,93 zł (pismo z banku k. 215). Obecnie toczy się postępowanie egzekucyjne w stosunku do J. B., w trakcie którego doszło do zajęcia części jego emerytury.

Relacje między oskarżonym a jego siostrą i jej mężem są dobre. J. B. oraz T. B. nie mają pretensji do oskarżonego. Deklarują, że nie czują się przez niego oszukani. M. A., jest osobą która opiekują się państwem B. i to ona złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez oskarżonego. M. A. była zaniepokojona, bo podopieczni żyli w ubóstwie, pogorszył się ich stan zdrowia i byli zmartwieni. Wtedy dowiedziała się o kredytach, które były wzięte na J. B.. Wymieniona zawarła z państwem B. umowę dożywocia, obejmuje ona pomoc, robienie zakupów, zabranie do lekarza.

Oskarżony H. C. ma 71 lat, z wykształcenia jest malarzem, nie posiada nikogo na utrzymaniu. Oskarżony był wcześniej karany za przestępstwa z art. 190 § 1 k.k., art. 207 § 1 k.k., art. 178a § 1 k.k., art. 178a § 4 k.k.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

1.  wyjaśnień oskarżonego – we wskazanym zakresie (k. 152v-153, 95-96, 155)

2.  zeznań świadków:

a)  J. B. (k. 29 – 30, 153 – 154);

b)  T. B. (26 – 27, 154 – 154v);

c)  częściowo M. A. (k.22 – 23, 154v – 155);

3.  dowodów z dokumentów:

a)  zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (k. 1);

b)  orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 10 października 2012 roku (k. 2, 10);

c)  karty informacyjnej leczenia szpitalnego z dnia 15 marca 2011 roku (k. 2v);

d)  karty informacyjnej z dnia 29 czerwca 2017 roku (k. 3);

e)  karty odmowy (k. 4);

f)  umowy o kredyt gotówkowy (...) nr (...) z dnia 22 sierpnia 2016 roku (k. 5, 18 – 19, 37 - 38);

g)  umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...) (k. 6, 39 - 48);

h)  umowy o kredyt gotówkowy nr (...) z dnia 21 lutego 2017 roku (k. 7 – 8, 56 - 62);

i)  orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 12 marca 1945 roku (k. 9);

j)  pisma M. A. (k. 12);

k)  notatki urzędowej z dnia 8 czerwca 2017 roku (k. 17 – 17v);

l)  umowy o kredyt gotówkowy (...) z dnia 21 września 2015 roku (k. 49 – 55);

m)  oświadczenia o wypowiedzeniu umowy numer (...) (k. 63);

n)  ostatecznego wezwania do zapłaty z dnia 18 października 2017 roku (k. 64);

o)  przedsądowego wezwania do zapłaty z dnia 30 listopada 2017 roku (k. 65);

p)  wezwania do zapłaty z dnia 30 listopada 2017 roku (k. 66 – 67);

q)  wezwania do zapłaty z dnia 20 grudnia 2017 roku (k. 73);

r)  wezwania do zapłaty z dnia 8 listopada 2017 roku (k. 73);

s)  wezwania z dnia 31 stycznia 2018 roku (k. 73);

t)  oświadczenia pożyczkobiorcy (k. 73);

u)  wezwania do zapłaty z dnia 2 lutego 2018 roku (k. 73);

v)  informacji o skierowaniu sprawy na etap postępowania sądowego z dnia 7 lutego 2018 roku (k. 73);

w)  pozwu o zapłatę z dnia 18 stycznia 2018 roku (k. 73);

x)  karty karnej oskarżonego (k. 74 – 75, 138 – 141, 169 – 171, 180 – 182, 201 - 203);

y)  upoważnień z dnia 28 lutego 2018 roku (k. 79 – 81);

z)  notatki urzędowej z dnia 28 lutego 2018 roku (k. 82);

aa)  pisma pracownika Banku (...) S.A. z siedzibą w W.
z dnia 6 kwietnia 2018 roku (k. 85 – 85v);

bb)  pisma pracownika Banku (...) S.A. z siedzibą w W.
z dnia 7 czerwca 2019 roku (k. 215 – 215v);

cc)  umowy o kredyt gotówkowy nr (...) z dnia 18 listopada 2016 roku (k. 216 – 218);

dd)  umowy o kredyt gotówkowy nr (...) z dnia 11 stycznia 2016 roku (k. 219 – 221);

Oskarżony H. C. w toku postępowania przygotowawczego odmówił składania wyjaśnień, natomiast w toku postępowania sądowego nie przyznał się do zarzucanych mu czynów. Podkreślił, że poprosił siostrę oraz szwagra o pomoc
i że nie miał zamiaru ich oszukać. Oskarżony zaznaczył, że spłacał wszystkie raty, na co kwity posiada T. B., siostra i szwagier zawarli umowy kredytowe dobrowolnie. Pojawiły się problemy rodzinne, gdyż siostra wcześniej przepisała mieszkanie w L. na oskarżonego, po czym to zmieniła i przepisała na M. A., bo ona miała załatwić w banku, że kredyt miał być częściowo umorzony.

Relacji oskarżonego Sąd dał wiarę w znacznej części, w zakresie odpowiadającym ustalonemu stanowi faktycznemu, albowiem była ona spójna z zeznaniami świadków J. B. oraz T. B., którzy w toku postępowania sądowego zaznaczyli, że nie czują się oszukani przez oskarżonego i że zawierając umowy kredytowe chcieli pomoc H. C. oraz, że mieli świadomość niskiej emerytury oskarżonego. Potwierdzili, że udali się do banku aby zaciągnąć kredyt i pomóc bratu. Ponadto w/w świadkowie wskazali, że oskarżony przez około rok spłacał rzetelnie raty kredytów.

Wyjaśnieniom oskarżonego Sąd nie dał wiary jedynie w tej części, w jakiej twierdził, że pobierał jedynie połowę środków otrzymanych z kredytów, a resztę oddawał siostrze i szwagrowi. Z relacji świadka T. B. wynika bowiem, że oskarżony przekazał im kwotę ok. 5 000,00 zł. Wątpliwości budziły także twierdzenia oskarżonego co do okoliczności zaprzestania spłacania przez niego rat kredytów. Wskazywał on bowiem, że zaprzestał dokonywania spłat, z uwagi na to, że dowiedział się, że Pani M. A. może „załatwić”, by kredyt został umorzony. Takim okolicznościom zaprzeczyła jednak świadek M. A.. Ponadto świadek T. B. podała, że jej brat zaprzestał spłacania rat, albowiem „wpadł w tarapaty”. Przebywał również w zakładzie karnym. W każdym razie, oskarżony przekazywał siostrze przez pewien czas około roku pieniądze na spłatę rat, lub sam wpłacał i przekazywał siostrze potwierdzenia.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków J. B. oraz T. B. , albowiem w zakresie dotyczącym czynów, których popełnienie jest zarzucane oskarżonemu były logiczne i spójne. W tym miejscu warto zaznaczyć, że w toku postępowania sądowego J. B. zmienił swoje zeznania w ten sposób, że wskazał, że oskarżony przyjeżdżał do nich do domu i dawał pieniądze jego żonie na spłatę kredytu oraz że oskarżony go nie oszukał. Stanowisko takie przedstawiła także świadek T. B.. Ponadto świadkowie podali, że umowy kredytowe były zawierane przez nich dobrowolnie i nie mają żadnych pretensji do oskarżonego. Świadkowie podkreślali również że chcieli pomóc bratu bo ich o to prosił. Nie było mowy o jakimkolwiek zastraszaniu czy grożeniu w celu zmuszenia ich do udania się do banku i zaciągnięcia kredytu. Zdaniem Sadu, świadkowie konsekwentnie wskazali prawdziwe powody zaciągnięcia kredytu, że chcieli pomóc bratu, na jego prośbę. Trudno więc, w prośbie, czy chęci pomocy bratu, doszukiwać się elementu wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania przez pokrzywdzonych. W zeznaniach wyraźnie wskazali, że chcieli pomóc oskarżonemu a świadek T. B. podała, że „my zgodziliśmy się wziąć kredyt dobrowolnie” (k. 154). Bank udzielając pożyczkę weryfikuje zdolność kredytową kredytobiorcy, gdyby stwierdził że jej nie mają nie udzieliłby kredytu. Zdaniem Sądu, zeznania świadków są wiarygodne.

Zeznaniom świadka M. A. Sąd przyznał przymiot wiarygodności
w zakresie w jakim wskazywała, że świadek J. B. zawarł umowy kredytowe,
z których środki zostały przekazane na rzecz oskarżonego H. C.. Ocena okoliczności zawarcia umów kredytowych podana przez świadka była jednak odmienna od tej przedstawionej przez świadków J. B. i T. B., czyli osób których sprawa bezpośrednio dotyczyła. Z tego powodu w części w jakiej świadek twierdziła, że doszło do „wyłudzenia kredytów od starszych ludzi” Sąd nie dał jej wiary, nie dopatrując się elementu wyłudzenia. Świadek zaniepokojona, że państwo B. żyją biednie, uzyskała wiedzę, że spłacają kredyty. Jednakże, świadek może być osobą potencjalnie zainteresowaną, aby sprawa kredytów została rozwiązana, zawarła ona bowiem umowę dożywocia z pokrzywdzonymi, być może więc obawia się konieczności ich spłaty. Tak więc, zdaniem Sądu, zeznania świadka nie dały również podstaw do przyjęcia, że oskarżony wprowadził w błąd J. B. lub jego siostrę, chciał wyzyskać błąd lub niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranych czynności.

Prawdziwość, rzetelność i autentyczność sporządzenia zgromadzonych
w sprawie dowodów nieosobowych w postaci dokumentów nie budziły wątpliwości Sądu i dlatego zostały uznane za wiarygodne, nie były również kwestionowane przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Podsumowując całokształt zgromadzonego w przedmiotowej sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał, iż zasadne jest uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów.

Oskarżonemu zarzucono popełnienie trzech czynów zabronionych oszustwa, tj. przestępstwa stypizowanego w art. 286 § 1 k.k. Przestępstwo to polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Doprowadzenie należy tu rozumieć jako wywołanie niekorzystnej dla pokrzywdzonego decyzji rozporządzającej w odniesieniu do jego mienia. Nie każde jednak doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem stanowi oszustwo. To ostatnie zachodzi tylko wtedy, kiedy sprawca działał w określony sposób, mianowicie wprowadzając w błąd, wyzyskując błąd lub wyzyskując niezdolność pokrzywdzonego do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Wprowadzenie w błąd polega na podjęciu przez sprawcę podstępnych zabiegów prowadzących do wywołania u pokrzywdzonego mylnego wyobrażenia
o rzeczywistości. Wyzyskanie błędu zachodzi natomiast wtedy, kiedy pokrzywdzony już ma błędne wyobrażenie o rzeczywistości, sprawca zaś wyobrażenie to wykorzystuje. Niezdolność, którą sprawca wyzyskuje, może mieć z kolei charakter trwały lub czasowy, przy czym nie mają znaczenia przyczyny tej niezdolności ani sposób, w jaki sprawca ją wyzyskał. Wyjaśnić również trzeba, że niekorzystne rozporządzenie mieniem to takie, które powoduje uszczerbek w istniejącym majątku pokrzywdzonego lub umniejszenie przyszłych zysków. Oszustwo określone w § 1 jest przestępstwem materialnym. Skutek stanowi niekorzystne rozporządzenie mieniem. Do momentu, kiedy rozporządzenie nastąpi, można mówić tylko o usiłowaniu oszustwa, z chwilą rozporządzenia zostaje ono dokonane (wyrok SN z 8.01.1999 r., V KKN 513/97. Stronę podmiotową oszustwa z § 1 stanowi zamiar bezpośredni. Jest to przestępstwo kierunkowe (Marek Kulik w: Mozgawa Marek (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wyraźnie wskazać trzeba, że aby doszło do popełnienia przestępstwa oszustwa oskarżony musiałby mieć w chwili czynu zamiar wprowadzenia w błąd J. B. bądź wykorzystać jego niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Zdaniem Sądu,
w niniejszej sprawie nie miało to miejsca. Przede wszystkim, podkreślić trzeba, że oskarżony zgłosił się do swojej siostry i jej męża z prośbą o pomoc z uwagi na trudną sytuację finansową. J. B. oraz T. B. zdawali sobie sprawę z sytuacji oskarżonego, jego niskiej emerytury i jak wynika z ich zeznań dobrowolnie zgodzili się mu pomóc. Ponadto, oskarżony przez około rok regularnie spłacał raty kredytów zaciągniętych dla niego przez J. B.. Przyjeżdżał do domu Państwa B.
i zostawiał pieniądze przeznaczone na ten cel. Zaprzestał dokonywania tej czynności
z uwagi na pogorszenie się jego sytuacji życiowej i finansowej. Ponadto, wskazać trzeba, że J. B. zawarł dla oskarżonego, aż trzy umowy kredytowe w odległościach czasowych, co dodatkowo uwiarygadnia tezę, że oskarżony wywiązywał się ze spłat rat kredytu. Znamienne dla niniejszej sprawy jest również stanowisko J. B. oraz T. B., którzy w trakcie zeznań stanowczo wskazali, że nie czują się oszukani przez oskarżonego, a do złożenia zawiadomienia przekonała ich Pani M. A., która opiekuje się nimi. Sąd nie zauważył także, by oskarżony wykorzystał niezdolność J. B. do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Z dołączonej do akt sprawy dokumentacji medycznej nie wynika, by w dacie zawarcia umów kredytowych J. B. był niezdolny do samodzielnej egzystencji, w tym do podejmowania własnych decyzji. Z zeznań T. B. oraz J. B. także wynika, że J. B. miał świadomość podejmowanych decyzji oraz ich ewentualnych konsekwencji. Ponadto, decyzje o chęci zawarcia kredytów były w momencie ich zawierania weryfikowane przez Bank, który mając jakiekolwiek podejrzenia, że osoby te nie wiedzą co robią nie podpisał by umów kredytowych.

W ocenie Sądu, z powyższych względów oskarżonego należało uniewinnić od popełnienia zarzucanych mu czynów stwierdzając, iż w takim wypadku koszty postępowania ponosi Skarb Państwa (art. 623 pkt 2 k.p.k.).

Na podstawie § 20 w zw. z § 17 ust. 2 pkt 3 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku (Dz.U.2019.18) w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu Sąd przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. S. kwotę 929,88 zł, w tym VAT w kwocie 173,88 zł tytułem zwrotu kosztów obrony sprawowanej z urzędu.

/-/ SSR Izabela Hantz – Nowak

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Małgorzata Jaraczewska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu
Osoba, która wytworzyła informację:  Izabela Hantz – Nowak
Data wytworzenia informacji: