Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 8 września 2025r.

Sąd Rejonowy Poznań Nowe Miasto i W. w P., Wydział II Cywilny

w następującym składzie :

Przewodniczący : Sędzia Izabela Śwital

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2025 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z wniosku wierzycieli A. S. i R. S.

przeciwko dłużniczce C. S.

o nadanie klauzuli wykonalności na akt notarialny

skargi dłużniczki na postanowienie Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 11 marca 2024r. w sprawie o sygn. akt II Co 478/24

postanawia:

utrzymać w mocy postanowienie Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 11 marca 2024r. w sprawie o sygn. akt II Co 478/24.

Sędzia Izabela Śwital

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 11 marca 2024r. wydanym w sprawie o sygn. akt II Co 478/24 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu: 1) nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 17 marca 2008 r., sporządzonemu przez notariusz M. R., prowadzącego Kancelarię Notarialną w P. przy Alei (...), zapisanemu w Repertorium A numer (...) na rzecz wierzycieli R. i A. małżonków S. przeciwko dłużnikowi C. S., w zakresie § 2 pkt 2 tego aktu notarialnego, tj. obowiązku zapłaty przez dłużnika na rzecz wierzycieli kwoty 69 252,05 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt dwa złote pięć groszy); 2) w pozostałym zakresie wniosek oddalono; 3) zasądzono od dłużniczki na rzecz wierzycieli kwotę 93,50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania o nadanie klauzuli wykonalności.

Referendarz Sądowy nadał klauzulę wykonalności zgodnie z treścią oświadczenia o poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 4 kpc, oddalając wniosek w zakresie w jakim żądanie wniosku wierzycieli było sprzeczne z treścią oświadczenia oraz zasadami współżycia społecznego tj. w zakresie naliczonych od kwoty należności głównej w kwocie 25.000 zł skapitalizowanych odsetek umownych w wysokości przekraczającej odsetki maksymalne oraz za okres wykraczający poza wskazane w umowie (...) lat.

W piśmie z dnia 10 stycznia 2025 r. (k.8 akt), podtrzymanym przez przyznanego z urzędu pełnomocnika w piśmie z dnia 1 lipca 2025r.( k.74 akt ), dłużniczka C. S. wniosła w terminie skargę na powyższe rozstrzygnięcie.

Skarżąca zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu naruszenie art. 118 kc poprzez uznanie iż roszczenie wierzycieli nie uległo przedawnieniu w sytuacji, gdy dłużniczka spłaciła całość kapitału pożyczki w 2013r., a także naruszenie art. 777 § 1 pkt 4 kpc w zw. z art. 782 ¹ § 1 i 2 kpc - poprzez błędne uznanie, że w treści przedłożonego aktu notarialnego precyzyjnie wskazano obowiązek, który ma być spełniony w toku egzekucji, mimo że obowiązek ten został błędnie oznaczony, w zawyżonej wysokości. W świetle okoliczności sprawy, w ocenie skarżącej, należało uznać, iż wniosek wierzycieli jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. Na potwierdzenie tego faktu wskazano, że dopiero po przedłożeniu przez dłużniczkę dowodu spłaty, wierzyciele ograniczyli w części dochodzoną w postępowaniu egzekucyjnym należność.

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku wierzycieli o nadanie klauzuli wykonalności na przedłożony akt notarialny.

Sąd zważył, co następuje:

Skarga okazała się niezasadna.

Zgodnie z art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. akt notarialny jest tytułem egzekucyjnym, jeżeli dłużnik poddał się w nim egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie.

Kwestią konieczną do rozważenia na gruncie treści wniesionej skargi jest zakres i treść złożonego w przedmiotowej sprawie przez dłużniczkę oświadczenia o poddaniu się egzekucji pod kątem kognicji sądu do oceny wskazanych w nim okoliczności.

Akt notarialny zawierający oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji po nadaniu klauzuli wykonalności daje wierzycielowi możliwość wszczęcia egzekucji bez uprzedniego prowadzenia postępowania rozpoznawczego. Zakres kognicji sądu w tym postępowaniu jest co do zasady ograniczony do zagadnień proceduralnych, tj. zbadania występowania przesłanek procesowych, ustalenia, czy określony akt spełnia wymagania przewidziane w przepisach dla danego rodzaju tytułu egzekucyjnego, stwierdzenia, czy dany akt ze względu na swoją treść nadaje się do wykonania w drodze egzekucji oraz ustalenia, czy wystąpiło zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie tytułu egzekucyjnego.

Referendarz Sądowy winien był zatem w przedmiotowej sprawie stwierdzić czy wszystkie elementy tytułu wykonawczego zostały wskazane w akcie notarialnym lub zostały wykazane za pomocą odpowiednich dokumentów spełniających wymogi nie tylko co do formy, lecz również co do treści zgodnej z oświadczeniem dłużnika. Oświadczenie o poddaniu się egzekucji jest bowiem skuteczne tylko wobec ściśle określonego roszczenia, zarówno co do przedmiotu, jak i podstawy prawnej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 30 stycznia 2014 r. o sygn. akt I ACa 729/13; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1975r. o sygn. akt III CRN 368/74). Przy czym na tym etapie postępowania sąd nie jest uprawniony do badania prawdziwości wskazanych w oświadczeniu twierdzeń.

Nowelizacją z 4 lipca 2019 r. wskazano w dodanych przepisach art. 782 ¹ i art. 788 § 3 kpc na dalsze przesłanki uzasadniające odmowę uwzględnienia wniosku o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, rozszerzając w ten sposób - nie wprost, lecz pośrednio - zakres rozpoznania sądu w postępowaniu klauzulowym. W art. 782 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. posłużono się bowiem zaczerpniętymi z prawa materialnego kryteriami sprzeczności z prawem oraz obejścia prawa, które prowadzą do bezwzględniej nieważności czynności prawnej (art. 58 § 1 Kc). Badanie wniosku może zatem obejmować również, choć w bardzo ograniczonym zakresie, kwestie materialnoprawne, o ile są one niezbędne do ustalenia „okoliczności zmierzających do obejścia prawa”. W tym miejscu należy mieć jednak na uwadze ograniczenia wynikające z samej istoty postępowania klauzulowego. Sąd (referendarz sądowy) nie posiada bowiem w tym postępowaniu narzędzi dostępnych w postępowaniu rozpoznawczym - w szczególności w postaci postępowania dowodowego, do wiążącego przesądzenia kwestii dotyczących samej treści tytułu egzekucyjnego, zawartej w akcie notarialnym. Do stwierdzenia okoliczności wynikających z art. 782(1) § 1 pkt 1 kpc musi dojść prima facie, tj. na podstawie samej treści zobowiązania przyjętego w akcie, bez przeprowadzania postępowania dowodowego.

Wprowadzenie nowej regulacji w art. 782 ¹ kpc zobligowało Referendarza sądowego do dokonania oceny czy wniosek nie zmierza do obejścia przepisów prawa, bądź czy w świetle okoliczności sprawy oczywiste jest, że wniosek jest sprzeczny z prawem. Postępowanie klauzulowe, powinno chronić przed nieuprawnionym nadaniem klauzuli wykonalności. Wbrew twierdzeniom skarżącej, Referendarz Sądowy skorzystał w przedmiotowej sprawie z tej możliwości i oddalił w części wniosek wierzycieli w zakresie, w jakim był on nie tylko niezgodny z treścią złożonego oświadczenia, ale również w aktualnych realiach prawnych, co do wysokości odsetek umownych został oceniony jako niezgodny z zasadami współżycia społecznego.

Jak już wcześniej wspomniano w postępowaniu klauzulowym zarówno Sąd, jak i Referendarz Sądowy nie posiada uprawnień do przeprowadzenia postępowania dowodowego, a zatem nie może poddawać ocenie kwestii ewentualnej wcześniejszej spłaty zobowiązania przez dłużniczkę. Podniesienie zarzutu spełnienia świadczenia, czy też wynikającego z wcześniejszej spłaty należności głównej przedawnienia ewentualnych odsetek, może mieć miejsce wyłącznie w toku postępowania o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Zakresem kognicji postępowania klauzulowego objęte są wyłącznie kwestie formalne, poza wyjątkami unormowanymi w art. 782 ¹ kpc, a w szczególności treść złożonego oświadczenia o poddaniu się egzekucji. Kwestia dotycząca faktu spłaty należności przez dłużniczkę podlegać może badaniu w toku powództwa przeciwegzekucyjnego z art. 840 § 1 pkt 1 kpc, które zostało zarejestrowane w sprawie pod sygn. akt II C 3/25.

Badanie kwestii przedawnienia w postępowaniu klauzulowym ograniczone jest wyłącznie do okoliczności wynikających prima facie z samego przedłożonego aktu notarialnego. Referendarz sądowy w treści uzasadnienia zbadał tę kwestię, przyjmując jako punkt odniesienia wskazany w akcie notarialnym termin zapłaty wynikający z umowy pożyczki (15 marca 2018r.). Pożyczka nie została rozłożona na raty a zatem termin przedawnienia (zgodnie z nowelizacją art. 125 kodeksu cywilnego na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r.) wynosił 6 lat. Wierzytelność przedawniłaby się zatem dopiero z dniem 16 marca 2024r., niemniej jednak wierzyciele złożyli wniosek w niniejszej sprawie w dniu 26 lutego 2024r., a więc przed upływem terminu przedawniania.

Odnośnie zarzutu dotyczącego błędnego wskazania w treści przedłożonego aktu notarialnego obowiązku w zawyżonej wysokości, to należy wskazać, iż Referendarz Sądowy w sposób prawidłowy oddalił w części wniosek wierzycieli w tym zakresie.

Precyzyjne zidentyfikowanie rodzaju świadczeń, objętych oświadczeniem o poddaniu się egzekucji przez dłużnika wyznacza zakres późniejszej egzekucji, jak również umożliwia ewentualną obronę dłużnikowi w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego z art. 840 § 1 pkt 1 kpc, w szczególności w sytuacji gdy dłużnik przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu. O ile wniosek wierzycieli zawierał zawyżoną kwotę należności, to sama treść oświadczenia o poddaniu się egzekucji przez dłużniczkę w trybie art. 777 § 1 pkt 4 kpc nie zawierała żadnych nieprecyzyjnych stwierdzeń. Dłużniczka C. S. poddała się w § 2 ust. 2 aktu notarialnego z dnia 17 marca 2008 r. (Rep. A nr 2612/2008) egzekucji co do obowiązku spłaty pożyczki wraz z oprocentowaniem we wskazanym terminie. Przy czym w § 1 aktu notarialnego wskazano, iż przedmiotem pożyczki jest kwota 25.000 zł, udzielona na okres 10 lat wraz z oprocentowaniem w wysokości 19% w stosunku rocznym. Zawarte w § 2 ust. 1 aktu notarialnego oświadczenie dłużniczki nie stanowiło treści oświadczenia o poddaniu się egzekucji, a kwestia nadmiernych odsetek została ograniczona przez Referendarza Sądowego zgodnie z aktualnymi regulacjami dotyczącymi odsetek maksymalnych oraz zasadami współżycia społecznego.

Ze względu na powyższe Sąd, postanowił jak w sentencji, w oparciu o art. 767 ^3a k.p.c.

Sędzia Izabela Śwital