Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 września 2023 r.

Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, Wydział V Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Lidia Mierzyńska

Protokolant: Magdalena Waligóra

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 05 września 2023 r. w P.

sprawy z powództwa

N. S.

przeciwko

(...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  kosztami postępowania obciąża powódkę i na tej zasadzie zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł.

sędzia Lidia Mierzyńska

Sygn. akt V C 759/21

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 18 maja 2021 r. powódka N. S. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 16.668,22 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 lutego 2020 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 13 stycznia 2020 r. miało miejsce zdarzenie drogowe, wskutek którego uszkodzeniu uległ należący do niej pojazd. Sprawca zdarzenia legitymował się polisą OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym. Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego uznał swoją odpowiedzialność za powstałą szkodę i wypłacił odszkodowanie w kwocie 27.856,99 zł. W ocenie powódki zostało ono zaniżone przez ubezpieczyciela o kwotę 16.668,22 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 08 listopada 2021 r. (k. 29) pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zarzucił, że kwota wypłacona na etapie postępowania likwidacyjnego w całości wyczerpuje roszczenia powódki związane z przedmiotową szkodą.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 stycznia 2020 r. miało miejsce zdarzenie drogowe, wskutek którego uszkodzeniu uległ pojazd marki R. (...) nr rej. (...), stanowiący własność powódki N. S..

dowód: dokumenty w aktach szkodowych - k. 28, zeznania powódki - k. 52 [00:04:22 - 00:19:54]

Sprawca kolizji objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w ramach umowy zawartej z pozwanym (...) S.A. z siedzibą w W..

Szkoda została zgłoszona pozwanemu i zarejestrowana pod numerem (...).

Szkoda w pojeździe została zakwalifikowana jako częściowa. Na podstawie sporządzonego przez siebie kosztorysu pozwany wypłacił powódce odszkodowanie za uszkodzony pojazd w kwocie 27.856,99 zł.

dowód: kosztorys pozwanego – k. 10-15, decyzja pozwanego z dnia 20.01.2020 r. – k. 20

Po wypadku z dnia 13 stycznia 2020 r. samochód powódki został naprawiony przy zastosowaniu nowych, oryginalnych części zamiennych, w warsztacie naprawczym spoza ASO.

dowód: zeznania powódki N. S. – k. 52 [00:04:22 – 00:19:12]

Powódka zleciła rzeczoznawcy sporządzenie kalkulacji kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu. Koszt naprawy pojazdu wyceniono na kwotę 44.525,21 zł.

dowód: kosztorys - k. 16- 19.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów oraz ich kserokopii świadczących o istnieniu dokumentów źródłowych tej samej treści. Ich autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Odnośnie załączonego do pozwu kosztorysu (k.16-19), należy zauważyć, iż miał on jedynie walor dokumentu prywatnego, tym samym zgodnie z treścią art. 245 k.p.c. stanowił dowód wyłącznie tego, że osoba, która go sporządziła, prezentuje pogląd przedstawiony w jego treści. Tym samym wartość dowodowa tego dokumentu była bardzo ograniczona, i, mając na uwadze stanowisko pozwanego przedstawione w odpowiedzi na pozew, nie mógł on stanowić miarodajnej podstawy dokonywanych w sprawie ustaleń faktycznych w zakresie wysokości szkody poniesionej przez powódkę na skutek zdarzenia z dnia 13 stycznia 2020 r.

Sąd nie znalazł podstaw, by kwestionować wiarygodność zeznań powódki N. S. odnośnie przeprowadzonej naprawy pojazdu po zdarzeniu z dnia 13 stycznia 2020 r., tym bardziej że okoliczności tych nie kwestionował obecny na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2022 r. pełnomocnik procesowy pozwanego. W pozostałym zakresie zeznania powódki nie miały znaczenia dla poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych.

Postanowieniem z dnia 13 października 2022 r. (k. 57) Sąd, na wniosek stron, dopuścił dowód z opinii biegłego sadowego z dziedziny motoryzacji na okoliczności wskazane w punkcie I tego postanowienia.

Postanowieniem z dnia 22 grudnia 2022 r. Sąd pominął dowód z opinii biegłego na okoliczności wskazane w punktach I.1., I.2a) i I.3. postanowienia dowodowego z dnia 13 października 2022 r. i uchylił w tym zakresie w/w postanowienie, ponieważ powódka, ani jej pełnomocnik procesowy nie uiścili wymaganej zaliczki w zakreślonym terminie (art. 130 ⁴ § 5 kpc).

W związku z tym pełnomocnik pozwanego oświadczył, że nie podtrzymuje wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczności wskazane w punktach I.2b)-I.2c) oraz I.4. postanowienia z dnia 13 października 2022 r. oraz cofnął w tym zakresie wniosek dowodowy.

W konsekwencji Sąd uchylił postanowienie z dnia 13 października 2022 r. również w zakresie punktów I.2b), I.2c) oraz I.4.

W piśmie z dnia 09 marca 2023 r. pełnomocnik powódki zgłosił nowy wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczności wskazane w tym piśmie procesowym.

Postanowieniem z dnia 05 września 2023 r. Sąd pominął wnioski dowodowe powódki zgłoszone we w/w piśmie procesowym jako spóźnione.

Podkreślenia wymaga, że zarządzeniem z dnia 18 maja 2022 r., doręczonym w dniu 20 maja 2022 r., pełnomocnik powódki został zobowiązany do ustosunkowania się do zarzutów pozwanego zgłoszonych w odpowiedzi na pozew z dnia 07 listopada 2021 r. w terminie 14 dni pod rygorem pominięcia spóźnionych wniosków oraz zwrotu pisma złożonego po zakreślonym terminie.

Powołana w piśmie procesowym z dnia 09 marca 2023 r. sprzedaż pojazdu powódki nie stanowiła takiej zmiany okoliczności sprawy, która mogłaby uzasadniać zgłoszenie przez jej pełnomocnika dalszych wniosków dowodowych, po terminie zakreślonym zarządzeniem z dnia 18 maja 2022 r.

Postanowieniem z dnia 05 września 2023 r. Sąd pominął wniosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka T. Z., albowiem okoliczności, na jakie miał być on słuchany, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 822 § 1 i 2 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 9 ust.1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003r. Nr 124 poz. 1152 z późn. zm.) umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego ubezpieczeniem za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Odpowiedzialność ubezpieczyciela trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie (art. 12 ust.1). Odszkodowanie wypłaca się zaś w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyższej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej w umowie (art.13). Rozdział 2. cytowanej na wstępie ustawy w sposób szczegółowy określa zasady ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zgodnie z art. 34 ust.1 ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną szkodę, której następstwem jest m.in. uszkodzenie lub zniszczenie mienia. W myśl zaś postanowień art. 36 ust.1 ustawy – odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy ubezpieczenia.

Odpowiedzialność sprawcy szkody wynikała z przepisów art. 436 § 2 kc. Na skutek objęcia powyższej szkody obligatoryjnym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej ukonstytuowana została odpowiedzialność ubezpieczyciela.

Do odszkodowania ubezpieczeniowego przy ubezpieczeniu OC znajduje zastosowanie, obowiązująca w prawie zasada pełnego odszkodowania, która odnosi się do szkody wyrządzonej przez ubezpieczonego innej osobie. Zgodnie z art. 362 § 2 kc naprawienie szkody ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, nie dopuszczając jednocześnie do powstania nieuzasadnionego wzbogacenia poszkodowanego.

W niniejszej sprawie strony były zgodne co do tego, że należne powódce odszkodowanie podlega rozliczeniu w ramach tzw. szkody częściowej. Prowadzony przez strony spór ogniskował się wokół wysokości tejże szkody. Powódka domagała się jej wyrównania poprzez zapłatę równowartości kosztów naprawy pojazdu wskazanych w sporządzonym na jej zlecenie kosztorysie z dnia 21 stycznia 2020 r. (k. 16-19 akt sprawy). Z kolei pozwany stał na stanowisku, że wypłacone przez niego odszkodowanie w kwocie 27.856,99 zł w całości wyczerpuje roszczenia powódki w związku ze zdarzeniem z dnia 13 stycznia 2020 r.

Na powódce spoczywał zatem ciężar wykazania, że wypłacone przez ubezpieczyciela odszkodowanie nie było wystraczająca do naprawy pojazdu i przywrócenia go do stanu sprzed wskazanego wypadku.

Jak wynika z zeznań N. S., samochód po tym zdarzeniu został naprawiony przy użyciu nowych i oryginalnych części zamiennych. Powódka mogła zatem, celem wykazania wysokości szkody, przedstawić rachunki potwierdzające poniesiony koszt tejże naprawy. Nie uczyniła tego jednak. Zdecydowała się bowiem na dochodzenie odszkodowania obliczonego według metody kosztorysowej, do czego miała prawo. Jednakże w takiej sytuacji, wobec spornych stanowisk stron, spoczywał na niej ciężar wykazania na podstawie opinii biegłego uzasadnionych kosztów naprawy uszkodzeń pojazdu, pozostających w związku ze zdarzeniem z dnia 13 stycznia 2020 r. Taki wniosek również nie został przez powódkę skutecznie zgłoszony.

Tym samym powódka nie zdołała wykazać, że przywrócenie spornego pojazdu do stanu sprzed szkody wymagało nakładów finansowych w kwocie 44.525,21 zł. Sporządzona na jej zlecenie kalkulacja naprawy (k. 16-19) miała ograniczoną wartość dowodową (art. 245 kpc) i nie mogła stanowić miarodajnej podstawy dokonywanych przez Sąd ustaleń w przedmiocie wysokości szkody.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, że treść art. 130 ⁴ k.p.c. stanowi praktyczną realizację zasady kontradyktoryjności procesu cywilnego. Ujmowana w sposób całościowy zasada ta oznacza, że strona ma nie tylko udowodnić swoje twierdzenia, ale także pokryć koszty związane z prowadzeniem wnioskowanych czynności procesowych (por. szerzej X Ga 49/14 - Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach, LEX nr 1897555).

Odnosząc się natomiast do postulowanej przez pozwaną konieczności przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego przez Sąd z urzędu, należy zauważyć, że w obowiązującym modelu postępowania cywilnego nie jest rzeczą Sądu zastępowanie stron w czynnościach, do których obliguje je przepis art. 232 k.p.c. W szczególności Sąd nie jest zobowiązany do zarządzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych, pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Obowiązki procesowe wynikające z art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c. obciążają stronę niezależnie od tego, czy korzysta ona z profesjonalnego zastępstwa procesowego czy też działa w procesie samodzielnie. W judykaturze podkreśla się, że przepis art. 232 zdanie drugie k.p.c. nie może być interpretowany w oderwaniu od zdania pierwszego tego przepisu. Stanowi on istotny wyjątek od zasady kontradyktoryjności i wynikającego z niej ciężaru dostarczenia dowodów przez strony. Przeprowadzenie dowodu przez sąd z urzędu z reguły jest korzystne dla jednej ze stron, co może prowadzić do naruszenia zasady równości, a przede wszystkim do podważenia zaufania do sądu. W każdym razie sąd powinien korzystać z możliwości działania z urzędu ostrożnie i z umiarem, aby nie narazić się na zarzut naruszenia prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron (art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1Konstytucji) (tak SN w wyroku z dnia 17 stycznia 2017 r. IV CSK 54/16, LEX nr 2261743; w wyroku z dnia 12 marca 2015 r. II PK 114/14, LEX nr 1678071). Przyjmuje się, że uprawnienie sądu z art. 232 zdanie drugie k.p.c. może przerodzić się w obowiązek, gdy zachodzi potrzeba ochrony szczególnego interesu publicznego, np. w sprawach o prawa niemajątkowe, z zakresu prawa rodzinnego, o roszczenia alimentacyjne lub w razie podejrzenia prowadzenia przez strony procesu fikcyjnego albo zmierzania przez nie do obejścia prawa, w razie nieporadności strony oraz w sprawach, w których działanie z urzędu jest jedynym sposobem przeciwdziałania niebezpieczeństwu oczywiście nieprawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, podważającego funkcję procesu (tak m.in. SN w uzasadnieniu uchwał 7 sędziów z dnia 19 maja 2000 r. w sprawie III CZP 4/00, OSNC 2000/11/195; w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r. w sprawie III CSK 23/15, LEX nr 1936702; w wyroku z dnia 13 stycznia 2016 r. w sprawie II CSK 131/15, LEX nr 1970386). Żadna z opisanych wyżej sytuacji procesowych nie zachodziła jednak w rozpatrywanej sprawie (por. I ACa 176/17, Konstruowanie ustaleń faktycznych przy braku dowodów. Obowiązki procesowe wynikające z art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c. - Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, LEX nr 2388067).

Powódka nie jest osobą nieporadną, nie korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych i jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Musiała więc mieć świadomość konsekwencji wynikających z brzmienia art. 130 ⁴ § 5 k.p.c., nie uiściła jednak zaliczki; nie złożyła też zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c. co do pominięcia jej wniosku dowodowego. Nie mogła więc oczekiwać, że jej bierność doprowadzi do inicjatywy Sądu dla udowodnienia jej roszczenia.

Jeżeli do poczynienia ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości specjalne, sąd nie może dokonywać ich sam, nawet gdyby miał w tej dziedzinie odpowiednie kwalifikacje merytoryczne; posiadanie takich kompetencji ułatwia jedynie ocenę opinii biegłego. W sytuacji, kiedy strony reprezentowane przez kwalifikowanych pełnomocników nie zgłaszają takiego dowodu, Sąd, z uwagi na eksponowaną w obecnym modelu procesu cywilnego zasadę kontradyktoryjności, nie ma obowiązku przeprowadzania jego z urzędu. Może wtedy uznać, że dane kwestie, istotne z punktu widzenia żądań pozwu lub obrony pozwanego, nie zostały udowodnione i wyciągnąć stąd odpowiednie konsekwencje procesowe (por. I CSK 166/06 - Wyrok Sądu Najwyższego, LEX nr 209297).

Przenosząc powyższą argumentację na kanwę niniejszego procesu, należy zatem stwierdzić, że powódka nie zdołała wykazać, iż wypłacone przez pozwanego odszkodowanie w kwocie 27.856,99 zł nie zaspokoiło w pełni jej roszczeń z tytułu kosztów naprawy pojazdu. W konsekwencji powództwo zostało oddalone w punkcie 1. wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Pozwany poniósł je w kwocie 3.617 zł (wynagrodzenie pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt. 5) Rozp. Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. oraz opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł).

sędzia Lidia Mierzyńska