Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2024 r.

Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Lidia Mierzyńska

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2024 r. w (...)

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa

J. S.

przeciwko

(...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 września 2021 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  koszty postępowania rozdziela stosunkowo i, obciążając nimi powódkę w zakresie 41% oraz pozwanego w zakresie 59%, pozostawia ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu, z uwzględnieniem minimalnych stawek wynagrodzenia pełnomocników procesowych.

sędzia Lidia Mierzyńska

UZASADNIENIE

(w trybie art. 505 ⁸ § 4 kpc)

Pozwem złożonym w dniu 24 września 2021 r. (k. 50) powódka J. S. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 2.484,60 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Powódka oświadczyła, że nabyła w drodze umowy cesji wierzytelność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, przysługującą poszkodowanej M. R. w związku ze zdarzeniem komunikacyjnym z dnia 14 sierpnia 2018 r., za którą pozwany ponosi odpowiedzialność gwarancyjną na podstawie zawartej ze sprawcą szkody umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Pozwany, po zgłoszeniu mu roszczeń będących przedmiotem niniejszego procesu, uznał za zasadny najem pojazdu zastępczego jedynie w zakresie dwóch dni, dodatkowo zweryfikował wysokość stawki czynszu najmu z 220 zł netto do 80 zł netto.

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 listopada 2022 r. (k. 47) pozwany (...) S.A. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany nie zakwestionował rynkowego charakteru stawki najmu pojazdu segmentu C, zastosowanej przez powódkę. Podniósł jednak, że zakład zaproponował najem pojazdu zastępczego segmentu analogicznego do pojazdu uszkodzonego (segment B) według stawki 80 zł netto. Pozwany zakwestionował również okres najmu oraz zasadność refundacji kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego.

Podstawa prawna wyroku:

Podstawę materialnoprawną zgłoszonego roszczenia stanowił art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 822 § 4 k.c. oraz art. 9 ust.1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003r. Nr 124 poz. 1152 z późn. zm. ).

Powódka swoją czynną legitymację procesową wywodziła z umowy cesji wierzytelności (k. 14) – art. 509 § 1 kc.

Bierna legitymacja procesowa pozwanego wynikała zaś z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego kierowanego przez sprawcę powyższej szkody - art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 435 kc w zw. z art. 436 § 1 k.c.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy, dotyczącej żądania zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, prowadzony spór ogniskował się wokół tego, czy koszty te, w wysokości i za okres nieuwzględniony przez pozwanego na etapie likwidacji szkody, objęte są odpowiedzialnością gwarancyjną ubezpieczyciela, jako pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 14 sierpnia 2018 r.

Powódka na etapie likwidacji szkody domagała się zapłaty odszkodowania za okres 9 dni najmu pojazdu zastępczego (03 września 2018 r. – 11 września 2018 r.) według stawki 220 zł netto/270,60 zł brutto oraz kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego według stawki ryczałtowej wynoszącej łącznie 200 zł netto/246 zł brutto. Pozwany za zasadny uznał okres 2 dni najmu pojazdu zastępczego, lecz zweryfikował dzienną stawkę czynszu do poziomu 80 zł netto/98,40 zł brutto, zaś w pozostałym zakresie odmówił refundacji kosztów, w tym kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego. Powódka w ramach niniejszego pozwu domagała się dopłaty do odszkodowania z tytułu najmu w kwocie 2.484,60 zł.

Poszkodowana w dacie zdarzenia nie dysponowała innym pojazdem, przy pomocy którego mogłaby zaspokajać swoje potrzeby transportowe (vide: zeznania świadka M. R. (1) – k. 71 [00:03:42-00:20:25]). W konsekwencji Sąd uznał najem auta zastępczego co do zasady za celowy i pozostający w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Jak wynika z niekwestionowanej przez strony opinii biegłego P. B. (k. 90-108), zasadny okres najmu wynosił w realiach sprawy 8 dni.

Biegły wskazał jednoznacznie, że jakkolwiek ujawnione na etapie oględzin podstawowych uszkodzenia pojazdu pozwalały na jego dalszą eksploatację, to już ujawnienie kolejnych uszkodzeń, po przyjęciu pojazdu do naprawy, było podstawą do zatrzymania pojazdu w serwisie. Stwierdzenie tych uszkodzeń wymagało sporządzenia nowego kosztorysu naprawy i uzyskania akceptacji ubezpieczyciela, co, jak wynika z opinii biegłego, trwało 3 dni. Technologiczny czas naprawy pojazdu wynosił 2 dni. Dodatkowo, należy uwzględnić 1 dzień roboczy na przygotowanie pojazdu do wydania oraz samo jego wydanie, co z uwzględnieniem 2 dni wolnych od pracy (08 – 09 września 2018 r.) obejmowało łącznie okres 8 dni.

Biegły zaznaczył przy tym, że wyliczony i uwzględniony przez ubezpieczyciela sam technologiczny czas naprawy pojazdu, nie uwzględnił wszystkich opisanych wyżej okoliczności, opóźniających naprawę pojazdu.

W/w wnioski opinii biegłego nie były kwestionowane przez strony.

W tak zarysowanych granicach należy zauważyć, że już w dniu zgłoszenia szkody (21 sierpnia 2021 r., vide: formularz zgłoszenia szkody w aktach szkodowych, k. 88) poszkodowana otrzymała od pozwanego propozycję organizacji najmu pojazdu zastępczego według stawek preferencyjnych. Stawka za najem pojazdu segmentu B, a więc tożsamego z uszkodzonym pojazdem poszkodowanej, wynosiła 80 zł netto.

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem: „Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.” (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.08.2017 r. sygn. III CZP 20/17, publ. www.sn.pl). W uzasadnieniu tego stanowiska Sąd Najwyższy wskazał, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. Zaznacza się przy tym, że odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na pojazd. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. Podkreślenia przy tym wymaga, że przedstawiona wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy, należało uznać, że powódka nie przedstawiła racjonalnych argumentów przemawiających za tym, że najem pojazdu zastępczego za kwotę 270,60 zł brutto dziennie był celowy i ekonomicznie uzasadniony w świetle przedstawionej przez pozwanego propozycji- zwłaszcza, że poszkodowana wiedzę o stawkach zakładu powzięła już w dniu 21 sierpnia 2018 r., zaś wynajem auta zastępczego nastąpił dopiero w dniu 03 września 2018 r., kiedy to poszkodowana odstawiła swój uszkodzony, lecz jezdny pojazd do naprawy. Poszkodowana miała zatem blisko dwa tygodnie na zapoznanie się z ofertą zakładu i zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem.

Przedstawiona powódce propozycja organizacji pojazdu zastępczego w klasie pojazdu uszkodzonego mieściła się w przedziale cenowym znacznie niższym od stawki zastosowanej przez powódkę. M. R. (2) jako poszkodowana uchybiła więc zasadzie minimalizacji szkody, jeżeli chodzi o wybór podmiotu dokonującego wypożyczenia auta zastępczego. Wobec tego nie było podstaw, by obciążać pozwanego wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez nią z droższej oferty najmu złożonej przez powódkę.

Dla oceny miarodajności propozycji złożonej przez pozwanego nie miała znaczenia treść szczegółowej oferty, ani umowy między pozwanym a współpracującymi z nim firmami dostarczającymi pojazdy zastępcze. Wszak informacja ubezpieczyciela odnośnie możliwości skorzystania za jego pośrednictwem z usługi najmu auta zastępczego nie musi spełniać wymogów oferty zawierającej szczegółowe warunki najmu. Podnieść w tym miejscu należy, iż to przede wszystkim w interesie zakładu ubezpieczeń pozostaje, aby poszkodowany skorzystał z jego propozycji najmu. W tym aspekcie trudno uznać, że pozwany składałby propozycję organizacji najmu pojazdu zastępczego po stawkach preferencyjnych, bez faktycznej możliwości jej realizacji.

Należy też jednak zauważyć, że pozwany zakwestionował, by okres przekraczający uznane przez niego 2 dni najmu był objęty jego odpowiedzialnością gwarancyjną; tylko w takim zakresie zasadne było więc zastosowanie stawki czynszu najmu zaproponowanej przez ubezpieczyciela. Skoro przez pozostałe 6 dni uzasadnionego okolicznościami sprawy najmu ubezpieczyciel nie zapewniłby poszkodowanej pojazdu zastępczego według stawek preferencyjnych, zastosowanie dla tego okresu znajduje stawka powódki (vide: cennik k. 13), właściwa dla pojazdu segmentu analogicznego do segmentu pojazdu uszkodzonego (B), tj. 200 zł netto/246 zł brutto. Pozwany nie zakwestionował tego cennika, ani rynkowości wymienionych w nim stawek czynszu najmu pojazdów zastępczych.

W związku z tym postanowieniem z dnia 08 sierpnia 2023 r. (pkt 2.) Sąd pominął - jako bezprzedmiotowy i dotyczący kwestii bezspornych - dowód z opinii biegłego na okoliczność średnich stawek rynkowych czynszu najmu pojazdów zastępczych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie powołanych wyżej przepisów zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.476 zł (6 dni x 246 zł brutto), w pozostałym zakresie powództwo – jako niezasadne – zostało oddalone w punkcie 2. wyroku.

Powódka, wbrew spoczywającemu na niej ciężarowi dowodowemu, nie wykazała, by celowe i ekonomicznie uzasadnione było ponoszenie kosztów dostawy i odbioru pojazdu zastępczego. Na poszkodowanej ciążył obowiązek zapobiegania powiększeniu szkody, winna była zatem wynająć pojazd w firmie mającej siedzibę w P. miast generować koszty jego dostawy i odbioru z firmy mającej siedzibę we W.. Dodatkowo, jak wynika z dokumentów w załączonych aktach szkody (podsumowanie zgłoszenia szkody) pozwany w ramach propozycji organizacji najmu pojazdu zastępczego zapewniał poszkodowanej bezpłatne podstawienie pojazdu zastępczego w wybranym przez nią miejscu (domu, pracy lub warsztatu).

W tych okolicznościach należało uznać, że będące przedmiotem sporu ryczałtowe koszty podstawienia oraz odbioru przez powódkę pojazdu zastępczego nie były objęte odpowiedzialnością gwarancyjną pozwanego.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty zasadzonej w punkcie 1. wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych - Dz.U. z 2003 r. Nr 124 poz.1152 z późn. zm. Powódka domagała się odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia złożenia pozwu (24 września 2021 r.). Nie ma wątpliwości, że pozwany w tej dacie pozostawał w opóźnieniu z realizacją świadczenia w zakresie kwoty 1.476 zł, skoro decyzję w przedmiocie kosztów najmu pojazdu zastępczego wydał w dniu 26 września 2018 r.

Zresztą, w odpowiedzi na pozew pozwany nie podniósł jakichkolwiek zarzutów odnośnie początkowej daty naliczania odsetek ustawowych.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt. 3 wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. mając na względzie to, że powódka wygrała proces w 59%, a pozwany – w 41%. Na podstawie ar. 108 k.p.c. ostateczne rozliczenie kosztów pozostawiono referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku.

sędzia Lidia Mierzyńska